9 thg 4, 2015

Hướng dẫn phân biệt các loài MỐI

Trong công tác phòng chống mối, để đem lại hiệu quả cao cho các công trình xây dựng, nhà cửa, kho tàng, bến bãi… thì việc làm đầu tiên và cũng rất quan trọng là khảo sát để phát hiện loại mối xông trong các công trình, để từ đó đưa ra phương pháp phòng chống mối một cách hiệu quả nhất.

Khác với côn trùng cánh cứng, mối thuộc bộ cánh đều Isoptera, mối có quá trình phát triển gồm 3 giai đoạn là trứng, ấu trùng và mối trưởng thành. Mối là côn trùng có tổ chức xã hội cao và đàn mối trưởng thành được phân chia thành các cấp độ: mối vua, mối chúa, mối lính, mối thợ,…. mỗi cấp có chức năng khác nhau.

Nếu căn cứ vào thức ăn, phương thức lấy thức ăn, nơi ở của mối…thì có thể chia mối phá hoại công trình xây dựng ra làm ba nhóm, để thuận tiện cho việc diệt và phòng mối.

1. Mối gỗ ẩm (còn gọi là mối nhà)

Đại diện cho nhóm này là giống mối Coptotermes thuộc họ Rhinotermitidae. Tổ mối các loài này thường nằm ở dưới mặt đất, trong các tấm panen, tổ mối có liên hệ với nguồn nước và đất, mối tiêu hóa gỗ trực tiếp với sự hỗ trợ của vi sinh vật trong ruột mối. Để phát hiện giống mối này, nhờ những đường mui của chúng đắp trên tường hoặc đất được đùn ra từ kẽ nứt, khuyết của gỗ, quan sát thấy đường mui màu thẫm, ẩm thường có mối bên trong đi lại, nếu đường mối khô, hoặc bong tróc ra thì ít khi phát hiện có mối bên trong. Cũng có thể dùng búa hoặc tuốc-nô-vít gõ vào gỗ phát ra tiếng kêu sẽ dự đoán có mối bên trong.

2. Mối gỗ khô

Trong nhóm này điển hình là giống mối gỗ khô (Crytotermes) thuộc họ Kalotermitidae phá hủy đồ gỗ nghiêm trọng. Giống mối gỗ khô làm tổ trong gỗ đã khô và lấy thức ăn trong tổ mà nó sống, tổ mối không có đường mui, không có liên hệ với nguồn nước và đất, trong tổ mối không có vườn nấm và tiêu hóa gỗ trực tiếp nhờ vi sinh vật trong ruột mối. Lỗ vũ hóa là những lỗ tròn đơn giản, bình thường bị bịt kín, khi vũ hóa hoặc lúc tống phân ra ngoài, mối gậm vứt bỏ chất bịt kín ấy đi.
Dựa vào phân mối thải ra của giống mối này mà chúng ta phát hiện ra mối gỗ khô, phân của giống mối này chất lại thành đống như đống cát, từ đỉnh đống cát này chiếu thẳng đứng lên trên có cấu kiện gỗ ta sẽ phát hiện ra tổ mối gỗ khô, phân mối là những viên hình tròn, rời nhau như hạt kê, rất dễ phát hiện.

3. Mối đất

Đại diện của phân nhóm này là các giống Odontotermes, Macrotermes, Microtermes thuộc họ Termitidae. Các loài trong phân nhóm này thường ăn các loại gỗ đã mục một phần và loại nấm có ở vườn nấm trong tổ mối, đường mui to có khi liên kết với nhau thành mảng lớn, tổ mối có nắp phòng đợi bay, tổ mối của nhóm này có khi nằm chìm sâu trong đất nên rất khó phát hiện, nhưng cũng có khi nổi lên trên mặt đất hoặc có khi nửa nổi nửa chìm rất dễ phát hiện, trong khi khảo sát chúng ta cần chú ý như sau;
Nếu tổ mối có nắp phòng đợi bay thì tìm và đánh dấu nơi xuất hiện nắp phòng đợi bay, khi cần đào tổ mối này thì từ nắp phòng đợi bay mà đào để tìm đến tổ chính. Chú ý là nắp phòng đợi bay thường xuất hiện vào tháng 2 đến tháng 6, có khi sớm hơn, có khi muộn hơn tùy theo loài và khí hậu từng nơi, cần phải đánh dấu vì sau cơn mưa nắp phòng đợi bay có thể mất đi.

Khi đã phát hiện được tổ mối thì đào hoặc khoan lỗ, rồi bơm thuốc phòng chống mối hoặc xông hơi để diệt đàn mối.